Onderzoek jongeren

200 jongeren tussen de 15 en 18 jaar van een mavo/havo/vwo hebben onderstaande mondiale ontwikkelingen gelezen met de titel Westerse landen geven te weinig ontwikkelingshulp.

Westerse landen geven te weinig ontwikkelingshulp

Goud
Een ‘troy ounce’ aan goud (circa 31 gram) kost momenteel meer dan $ 1200,–. Alhoewel de goudprijs al decennia lang rond de $ 800,– schommelt, betaalde je in 1980 zelfs $ 500,–. In de 18e en 19e eeuw was een sterke munt gekoppeld aan de goudvoorraad van een land. De waarde van een lokale munt werd vastgesteld tegen een vaste wisselkoers voor goud, de zogeheten ‘gold standard’. Rond de Eerste Wereldoorlog werd de gold standard opgeheven en niet veel later braken beursen alle diepterecords. Na de Tweede Wereldoorlog werd de dollar gekoppeld aan olie, maar begin jaren ’70 ruilden veel landen hun dollarvoorraden in voor goud omdat Amerika veel geld bij drukte. De Amerikaanse goudvoorraad nam daardoor sterk af en zo stortte het systeem in 1973 uiteindelijk ineen; landen koppelden hun munt los van de dollar. Goud heeft al eeuwen lang een belangrijke functie en waarde voor een sterke valuta.

In 2002 is de goudproductie overwegend toe te rekenen aan ontwikkelingslanden. Bijna 1600 ton goud kwam uit de mijnen van ontwikkelingslanden, tegen circa 500 ton uit het Westen en meer dan 500 ton uit andere regio’s waarvan voornamelijk uit de voormalige Oostblok. Opvallend echter is de goudvoorraad oftewel –opslag. De goudreserves in ontwikkelingslanden telt voor 9% van de wereldvoorraad, tegen 73% in het Westen, 2% in Arabische landen en 2% overigen. De conclusies is bikkelhard: het Westen importeert goud in tonnenkilo’s voor eigen opslag. Zelfs de Westerse centrale banken in Europa en Amerika bezitten in 2002 samen 11% van alle goudreserves in de wereld, dat is 2% meer dan alle ontwikkelingslanden bij elkaar. Een mooie buffer.

Nog meer cijfers: van 1996 tot en met 2002 steeg in het Westen de goudvoorraad met 4,5%, tegen 1,8% in ontwikkelingslanden. En van 1995 tot en met 1998 steeg de goudvoorraad in het Westen met 7,3%, tegen 0,2% in ontwikkelingslanden.

Als contrast: in 2000 wonen er 4,7 miljard mensen in ontwikkelingslanden met een jaarlijkse groei van 1,7%. In het Westen zijn in hetzelfde jaar 1,1 miljard mensen te tellen met een jaarlijkse groei van 0,7%. Ontwikkelingslanden hebben minder goud met meer mensen te delen en dat terwijl de bevolkingsaanwas ook nog eens veel sneller toeneemt. In ontwikkelingslanden is voor elke miljard mensen 620 kilo goud opgeslagen. In het Westen is voor elke miljard bijna 25.000 kilo goud opgeslagen. Het lijkt erop dat ontwikkelingslanden worden leeggeplunderd.

Ik verwacht soortgelijke cijfers ten aanzien van diamanten, zilver en olie.

Armoedegrens
Zwitserland 413 keer rijker dan het armste land ter wereld: Ethiopië. De drie rijkste mensen ter wereld bezitten evenveel als de 48 armste landen samen. De rijkste tien landen zijn 216 keer zo rijk als de armste tien landen. In het Westen consumeren we per hoofd bijna vijftig maal zoveel vlees als in India. De industrielanden consumeren de helft van de wereldvoedselvoorraden, terwijl ze maar een kwart van de wereldbevolking uitmaken. Zo’n 40 miljoen mensen sterven jaarlijks door honger. Visueel komt dit neer op 80 ineengestorte wolkenkrabbers à la WTC in New York, per dag. Zo’n 20 procent van de wereldbevolking leeft onder deze armoedegrens. Dat zijn – uitgaande van 6,7 miljard mensen – bij benadering 1,34 miljard mensen, dat is 84 keer het aantal inwoners van Nederland, ook te vergelijken met alle mensen van China en Amerika samen. Ongeveer de helft van de wereld (3 miljard) moet leven van minder dan $2,50 per dag en 80% van de mensen leven van minder dan $10 per dag. De 41 armste landen ter wereld zijn tezamen minder welvarend dat de rijkste 7 landen. Als je alle mondiale consumpties op 100% inschaalt dan hebben in 2005 de 20% rijkste landen ter wereld 76,6% daarvan verbruikt en de 20% armste landen 1,5%.

Mondiale ontwikkelingshulp
Donorlanden hebben in 1970 afgesproken om 0,7% van het BNP aan ODA (Official Development Assistance) te besteden. De deadline voor deze afspraak was mid-jaren ’70. Dat is 40 jaar geleden. De gemiddelde reële investeringen liggen meer tussen de 0,2-0,4%, circa $2,74 biljoen. In 2007 betekent dit een cumulatief tekort van $3,6 biljoen oftewel 57%. Slechts 43% van de afgesproken ODA-hulp is gerealiseerd. De periode van 1999-2008 is zelfs de ergste neergang met een tekort van 63%. De armste landen (Least Developed Countries) ontvangen niet per definitie de meeste ontwikkelingssteun. Sinds 1970 ontvangen zij 24% van alle steun. Absoluut gezien geeft USA de meeste financiële steun. Omgerekend per hoofd van de bevolking spendeert de overheid $0,13 per maand aan ontwikkelingshulp. $0,05 per persoon per maand komt uit private investeringen. Voor Noorwegen zijn deze getallen $1,02 publieke gelden en $0,24 private gelden. Nederland scoort $0,57 en $0,04. Relatief gezien geeft USA weinig ontwikkelingshulp (19e plaats op de wereldranglijst).

De ontwikkelingseconoom en oud-senior adviseur van de Wereldbank, William Easterly, schreef in zijn boek The White Man’s Burden dat het Westen in 50 jaar tijd $2300 miljard heeft uitgegeven aan ontwikkelingssamenwerking maar dat dit in het Zuiden gezorgd heeft voor slechts 0,4% economische groei.

Leningen
Ontwikkelingslanden boeken $13 af aan terugbetalingen door leningen voor elke $1 aan ontvangen donatie. De 60 armste landen ter wereld zijn een lening aangegaan van in het totaal $540 miljard. Zij hebben aan afbetaling en rente $550 moeten ophoesten terwijl er nog een schuld openstaat van $523 miljard.

Onderwijs
Minder dan 1% van alle uitgaven aan wapens ter wereld zou genoeg zijn om alle kinderen naar school te sturen en te houden. 121 miljoen kinderen volgen geen onderwijs.

Drinkwater
400 miljoen mensen hebben geen toegang tot veilig drinkwater, 1,8 miljard mensen hebben binnen een straal van 1 kilometer toegang tot drinkwater en zij spenderen gemiddeld 20 liter per dag per hoofd. De mensen in USA spenderen gemiddeld 600 liter per dag per hoofd.

Gezondheidszorg
270 miljoen mensen hebben geen toegang tot gezondheidszorg. Zo’n 240.000 mensen sterven per maand aan HIV/AIDS en door deze ziekte worden jaarlijks 15 miljoen kinderen een wees. In ontwikkelingslanden sterven 136.000 mensen per maand aan diaree. Jaarlijks sterven er 1 miljoen mensen aan malaria.

1 miljard kinderen leven in absolute armoede (dit is de helft van alle kinderen ter wereld). 10,6 miljoen kinderen sterven nog voor dat ze 5 jaar oud zijn (circa 29.000 kinderen per dag). Jaarlijks sterven er wereldwijd 11 miljoen kinderen door armoede en staatsschulden. Tussen 2000 en 2007 stierven 70 miljoen kinderen. Elke dag sterven er 25.000 kinderen (dat is 1 kind per 3½ seconden, 17-18 kinderen per minuut). Het kost $0,12 om medicijnen bij kinderen te krijgen om zodoende de malariasterfte te halveren.

Door toedoen van de mens zijn 80% van alle grote zoogdieren uitgestorven en de helft van de dieren. Dat komt overeen met de verdwijning van de dinosaurussen. Het kostte 10 miljoen jaar om het leven in die schakering terug te krijgen. Tussen 1600 en 1900 werd eens in de vier jaar een diersoort uitgeroeid en in de jaren ’70 is dit uitgegroeid tot bijna 1000 per jaar. Op dit moment worden 22% van alle zoogdieren en 32% van alle amfibieën met uitsterven bedreigd. Door toedoen van ontbossing, stroperij of de illegale handel in dierlijke producten wordt circa helft van alle 634 primatensoorten met uitsterven bedreigd. In de 20e eeuw zijn een miljoen walvissen gedood. Ondanks 40 jaar bescherming is slechts 1% van het oorspronkelijke aantal Blauwe Vinvissen nog in leven. Tegen het jaar 2100 zijn alle koraalriffen uit elkaar gevallen en in 2050 is de zee leeggevist van alle levende vissen.

‘Holland’ ontleent zijn naam van ‘holtland’ omdat ooit bossen de westelijke provincies sierden. Dat is nu één grote verstedelijking. Na de Tweede Wereldoorlog is circa 50% van alle tropische regenwouden vernietigd. Dit is ca. 12,5 miljoen km2, een gebied ter grootte van 300 keer Nederland of één keer USA. Als dit tempo niet ophoudt, zal in 2030 nog 10% daar van over zijn. In 2090 zal alles verdwenen zijn. De tropische regenwouden in West-Afrika zijn sinds 1900 voor 90% gekapt en 88% in Zuid-Azië. Sinds 1950 is in Centraal-Amerika 40% van de regenwouden in rook opgegaan. Van de zogenaamde Braziliaanse Mata Atlântica (Atlantic Forest) staat nog 10% overeind. In Amerika is 90% van alle bossen gekapt (zie kaart).

Circa 10 tot 20% van het hout dat Nederland importeert is afkomstig uit illegale handel, met andere woorden dit is waarschijnlijk illegaal gekapt. Volgens de Wereldbank wordt 70 tot 80 procent wordt van de bossen illegaal gekapt. In Wall Street werd in het jaar 2007, nog voor de economische crisis, voor $33,2 miljard aan bonussen uitgekeerd. Voor dit bedrag kun je volgens World Land Trust ook 2,36 miljoen vierkante kilometer tropisch regenwoud in Latijns-Amerika kopen. Dat is 42 keer de oppervlakte van Nederland of vijf keer die van Duitsland of twee keer die van Turkije.

Bio-ethanol
Veel gekapte en verbrande vlaktes worden gebruikt voor landbouwgrond. Brazilië is na Amerika de grootste producent van bio-ethanol ter wereld dat voornamelijk uit suikerriet wordt vervaardigd. Een hectare bos, vooral regenwoud, neemt twee tot negen keer meer CO2 op dan een hectare voor biobrandstof kan besparen. Palmolieplantage zorgen voor 80% van de ontbossing in Maleisië en 87% voor soja en suikerriet in Brazilië. Er lijkt een sterke relatie te zijn tussen biobrandstof en ontbossing.

Populatie
Zo’n 10.000 jaar geleden waren er 4 miljoen mensen op de wereld. Na de uitvinding van de landbouw breidde dit zich snel uit tot een veelfout hiervan. Rond 1825 waren er wereldwijd 1 miljard mensen waar de mensheid twee miljoen jaar over gedaan heeft. Voor het tweede miljard was nog geen 100 jaar nodig, voor het derde circa 35 jaar, voor het vierde circa 15 jaar en het vijfde circa 12 jaar. Momenteel zijn er 6,7 miljard mensen. Als je, ten gunste van het ecosysteem, de bevolkingsdichtheid van Canada of Australië ideaal zou vinden voor de hele Aarde, dan zouden er wereldwijd 387 miljoen mensen leven waarvan 107.000 in Nederland.

Wapenhandel
Van alle wapenverkopen komt meer dan 70 procent terecht in de Derde Wereld, met name in Aziatische landen en landen in het Midden-Oosten. Amerika levert conventionele wapens aan 70 landen. Amerika en Rusland zijn de grootste exporteurs met respectievelijk 30% en 23%. Duitse export steeg tussen 2000-2004 en 2005-2009 met 100% (11% wereldexport). Voor Frankrijk is deze stijging over dezelfde periode 30% (8% wereldexport). UK zag in die periode een daling van 13% (4% wereldexport). Azië en Oceanië zijn samen goed voor 41% van de totale mondiale import aan conventionele wapens. Het Midden-Oosten is goed voor 17%, Latijns-Amerika voor 11% en Afrika voor 7%. Latijns-Amerika kocht tussen 2004-2009 150% meer in vergeleken met de jaren 2000-2004. In diezelfde periode nam de export ook toe naar landen als Indonesië, Singapore en Maleisië, namelijk met respectievelijk 84%, 146% en 722%! Wereldwijd is tussen de genoemde periode voor 22% meer ingekocht. Gevechtsvliegtuigen waren 27% van de totale volume op de wereldmarkt.

Onderzoek
Bovenstaande heb ik een week laten rusten bij de onderzoeksgroep. Zonder aankondiging kwam ik een week later via een enquête er op terug en heb ik gevraagd welke cijfers zijn blijven hangen.

De geënquêteerde resultaten:
• 52% herinnerde fragmenten uit de volgende zin: ‘In Wall Street werd in het jaar 2007, nog voor de economische crisis, voor $33,2 miljard aan bonussen uitgekeerd.’
• 48% herinnerde fragmenten uit de volgende zin: ‘…het Westen in 50 jaar tijd $2300 miljard heeft uitgegeven aan ontwikkelingssamenwerking maar dat dit in het Zuiden gezorgd heeft voor slechts 0,4% economische groei.’

De rest leek vervlogen tot kleine percentages ver onder de 10% of tot nul gereduceerd. Er waren geen significante verschillen in de antwoorden tussen leerlingen van de mavo, havo en het vwo. Ik heb leerlingen gevraagd waarom de genoemde statistiek in hun herinnering is blijven hangen. Over het algemeen was het antwoord dat het ‘lekker verdienen’ was en dat $2300 miljard een ‘onvoorstelbaar getal’ was. In de herinneringen van de 200 kinderen gingen alle getallen door elkaar heen zweven. Leerlingen hadden wel door dat het Westen financieel meer aan ontwikkelingslanden overhield dan dat we aan ontwikkelingshulp weggaven. Ze hadden ook door dat ontwikkelingssamenwerking niet de juiste of voldoende stuwing gaf.

In de enquête stelde ik de open vraag: ‘Welke conclusie kun je maken n.a.v. de statistiek?’
63% van de antwoorden kan ik vertalen naar de wens dat leerlingen vinden dat er meer ontwikkelingshulp gegeven zou moeten worden.

In het nagesprek gaf ik in één zin aan dat het wellicht handiger zou zijn om te kiezen om meer effectiviteit uit de huidige ontwikkelingssamenwerking te halen. Daaropvolgend stelde ik de leerlingen voor een keuze: meer effect of meer hulp. Ze móesten een keuze maken, zonder onthoudingen. De absolute meerderheid vond dat geven belangrijker is dan het succes van hulp. Eén leerling verwoorde het kernachtig:
‘Hoezo, het doel is toch om te geven?’

De uitkomst van dit onderzoek lijkt het zaad voor de huidige cultuur van ontwikkelingssamenwerking. Het Westen is onderdeel van een schuldencultuur. Ontwikkelingshulp lijkt daarmee eerder een aflaat dan een precisiedoel. Het is tijd om theoretische kaders aan te dragen ten einde een dergelijk cultuurgoed te doorbreken.

OLD SCHOOL

Dit artikel is ‘old school’ en is gepubliceerd tussen 2008 en 2010 via de oude site van NL-Aid of Updaid (de voorloper van NL-Aid).

AUTHOR: Drs. H.R.J. Sluijter
URL: www.NL-Aid.org
E-MAIL: info [at] www.NL-Aid.org

 

 

Bronnen

* http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/gold/
* http://books.sipri.org/files/FS/SIPRIFS1003.pdf
* http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=G48HFJ8G
* http://www.cgdev.org/doc/commentary/tsunami%20media%20advisory.pdf
* http://blogs.cgdev.org/globaldevelopment/2004/12/u-s-aid-global-poverty-and-the-earthquaketsunami-death-toll.php
* http://www.globalissues.org/
* http://www.omniglot.com/om/dbt/world-debts-2.html
* http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/story/2008/01/29/ST2008012900465.html
* http://www.nyu.edu/fas/institute/dri/Easterly/File/nytreview.pdf
* http://www.iucnredlist.org/
* http://www.visinbedrijf.nl/wm.cgi?id=4650;main=370
* http://www.greenpeace.org/international/campaigns/oceans/whaling
* http://dier-en-natuur.infonu.nl/milieu/4434-ontbossing-bedreiging-van-de-wouden.html
* http://www.hln.be/hln/nl/2656/Global-Warming/article/detail/434017/2008/09/30/Amazone-verdwenen-in-2030.dhtml
* http://dieren.blog.nl/opinie/2010/02/19/primaten-verkeren-wereldwijd-in-zwaar-weer
* http://vroegevogels.vara.nl/nieuws-item.131.0.html?&tx_ttnews%5BpS%5D=1248257452&tx_ttnews%5Bpointer%5D=2053&tx_ttnews%5Btt_news%5D=5179&tx_ttnews%5BbackPid%5D=123&cHash=c21f51b440
* http://www.worldlandtrust.org/supporting/support-projects.htm
* http://www.scientias.nl/koraalriffen-vallen-mogelijk-uiteen-voor-2100/4861