Marloes Verhoeven: Lost in Prison

Posted on | september 30, 2010 | 2 Comments

Fotograaf Drs. Marloes Verhoeven heeft op een steenworp afstand van de stad San Salvador (El Salvador) mogen spreken met vrouwen in detentie. Ze bezocht ook het project ‘Adios Tatuajes’, gesteund door Cordaid, waar gedetineerde mannen zich lieten ontdoen van tatoeages. Het leidde tot een bijzondere reportage waarmee ze meerdere exhibities organiseert. Hieronder leest u haar verhaal.

Central American youth gangs, known as maras, have spread all over Guatemala, El Salvador and Honduras. They have become more and more a source of public insecurity. Some believe that the only solution to the problem of gangs is to reinforce the law enforcement apparatus to suppress violence. However, it is now clear that what has been done has only aggravated the problem and gangs are a greater threat to Central American societies than ever before. (José M. Cruz, 2007)

De vrouwen van Sesuntepeque

Circa twee uur buiten San Salvador ligt de gevangenis van Sesuntepeque. Deze gevangenis heeft drie secties, één voor vrouwen, één voor mannen en één voor homoseksuelen. Formeel is er plaats voor 250 gedetineerden, maar in werkelijkheid zitten hier meer dan 800 gevangenen opgesloten. Het eerste gedeelte alleen al telt bijna 230 vrouwen. Ongeveer 85 hiervan behoren tot de stedelijke MS bende (Mara Salvatrucha), één van de grote jeugdbendes die actief zijn in Midden Amerika.

De vrouwen delen in totaal vijf cellen. Slechts enkele oudere vrouwen hebben het geluk een bed voor zichzelf te hebben. Veelal geldt: twee gevangenen per matras. Ook water blijkt schaars. Voor 50 vrouwen is er één douche, waar van zaterdag tot en met maandag water uitkomt. Voor de overige vier dagen vullen de vrouwen plastic flessen met water. Ieder vult acht flessen en heeft zo twee liter water per dag om te drinken en voor persoonlijke hygiëne. Na drie dagen slaat het water in de fles groen uit.

Een grote groep vrouwen in de Sesuntepeque gevangenis is niet veroordeeld, maar wacht op haar rechtszaak. Hun rechten kennen ze niet. Livia is een vrouw van 23 jaar en moeder van 3 kleine kinderen. Zoals zovelen die ik spreek, is ze opgepakt voor haar aanwezigheid in een groep, waarvan een of meerdere mensen lid was van een bende. Ze wacht nu al een jaar en drie maanden tot haar rechtszaak dient. Schouderophalend en gelaten wordt er geknikt, “zo gaat dat hier”. Haar kinderen heeft ze in al die tijd niet gezien, ze worden door enkele familieleden opgevangen. Door repressieve maatregelen van de vorige conservatieve regering kan elke jongere opgepakt worden enkel op basis van het hebben van een tatoeage of het aanwezig zijn in een groep met daarin bendeleden. Van de 14.000 jongeren die in het jaar 2005 werden opgepakt, wordt geschat dat zo’n 10.000 personen later werden vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. Het rechtssysteem is bovendien zo vertraagd dat gevangenen vaak al meer dan een jaar opgesloten zitten voordat hun zaak überhaupt wordt behandeld. Zo ook Livia. Op de achtergrond klinkt ‘Non, Je ne regrette rien’ van Edith Piaf. En inderdaad, waarom spijt als je niets gedaan hebt.

Er wordt gelachen wanneer ik foto´s maak. “Nee niet van mij, want dan breekt je camera”. Een luid lachsalvo van de omringende vrouwen. Schuchter en ontwijkend, maar tegelijkertijd gevleid. Ze kunnen niet wachten zichzelf op het beeldschermpje terug te zien. Er gebeurt iets met ze. Andere vrouwen zijn schuw en bang, moeten niets van me hebben of ‘ondergaan’ simpelweg de foto, enigszins verloren.

De volgende keer dat ik er ben, word ik vanuit verschillende kanten geroepen. Ik maak praatjes en hoor verhalen aan. Zoveel tijd als zij hebben om te vertellen, zo weinig tijd heb ik om te luisteren. Ergens lijken ze te berusten in hun lot. Dat vind ik moeilijk te accepteren. Ik probeer inzicht te krijgen in het leven hierbinnen. Maar zodra de ijzeren deur weer achter me sluit vraag ik mij nog steeds af wat er werkelijk gebeurt tussen deze muren; als wij weer weg zijn, als de bewaker even niet kijkt, als de lampen ´s nachts uitgaan.

Adios Tatuajes

Tatoeages staan symbool voor lidmaatschap van en loyaliteit aan een bende. Jonge bendeleden krijgen door hun bende gevaarlijke opdrachten en lopen tevens het risico door een rivale bende bedreigd en vermoord te worden of door de politie opgepakt te worden. Voor Fernando en Javier, die ik in 2009 fotografeerde, werd het bendeleven te zwaar. De 20-jarige Fernando, lid van de Mara Salvatrucha (MS), kreeg de opdracht drie mensen te vermoorden. Hij weigerde en werd uit de wijk verbannen. Javier, 22 jaar en lid van de M-18, werd opgepakt door de politie en werd 9 jaar in de gevangenis gezet. Daar besloot hij uit de bende te willen.

Bij het project Adios Tatuajes in een kliniek in San Salvador kunnen bendeleden hun tatoeages laten verwijderen om zo, beetje bij beetje, hun bendeverleden vaarwel te zeggen. Hier worden circa 30 jongeren per maand geholpen tegen een betaling van 5 dollar per behandeling. In de kliniek worden zo’n 400 tatoeages per jaar verwijderd en zo’n 33 jongeren per maand behandeld. Ze betalen 5 dollar per behandeling en verder per 2 à 3 maanden rond de 1,50 voor medicijnen. Het is daarom erg belangrijk als familieleden hen steunen, omdat ze vaak zelf geen geld kunnen verdienen.

Het verwijderen van tatoeages wordt door bendes gezien als het hoogste verraad. Jongeren die ‘gesnapt’ worden zullen vrijwel zeker worden vermoord. Echter, het hebben van een tatoeage is reden genoeg voor de politie om iemand in de gevangenis te zetten en voor een werknemer om iemand niet aan te nemen. Jonge bendeleden die weg willen hebben zo geen andere keuze dan te vluchten. Vaak komen ze terecht in een opvanghuis van een kerk of in een wijk ver van huis. De kerk of een familielid betaalt dan voor de behandeling.

De kliniek ligt midden in Mejicanos, een zone waar met name de MS actief is. In een afgeschermd deel van de kliniek wachten de jongeren rustig op hun beurt en vertellen hun persoonlijke ervaringen. Dat ze van verschillende bendes zijn doet er niet toe, ze delen hetzelfde verhaal.

Het is een pijnlijke ingreep. De opperhuid wordt verdoofd, verbrand en ingesmeerd met helende zalf; elke drie weken een nieuw stukje. Het is bijna onmogelijk om alle tatoeages te verwijderen. Bijtend op hun tanden wordt de tatoeage verwijderd. De verwijdering lijkt symbolisch. Wat overblijft is een lijf vol rode gevoelige plekken; littekens die nog duidelijk de contouren hebben van de afbeelding die er eens zat. Fernando wordt al meer dan een jaar behandeld en geeft zelf aan welke afbeelding de hoogste prioriteit heeft; degene die verwijst naar zijn bende.

Het proces van verwijderen duurt drie weken afhankelijk van het type huid en diepte van de inkt in de huid. De eerste vrouw die kwam had helaas een type huid dat bijna onmogelijk geholpen kon worden, omdat de verwijderde tatoeages zou gaan irriteren en er wild vlees zou gaan groeien. Helaas voor haar zal zij elders mogelijkheden moeten gaan zoeken waar laserbehandelingen gedaan worden (die veel duurder zijn).

Aminco, de eerste jongen die ik spreek, vertelt dat de reden voor het verwijderen van zijn tatoeages vooral heeft te maken met de autoriteiten; de politie en soldaten. “Ondanks dat iemand een Christenen is”, zo zegt hij, “word je opgepakt en geslagen enkel voor het hebben van tatoeages”. De politie heeft bij hem ooit twee ribben gebroken. Nu kan hij met de politie praten, wordt hij niet meer beschuldigd. Als ze hem oppakken kan hij een bewijs tonen dat hij zijn tatoeages bij deze kliniek laat verwijderen en zo laat de politie hem met rust. Verder heeft hij ook een zoon en wil hij niet dat zijn zoon al zijn tatoeages ziet. Als je tatoeages hebt zal niemand je bovendien werk bieden. De bende daarentegen zorgt wel voor brood op de plank; bussen, winkeltjes en andere voorzieningen in eenzelfde buurt betalen gedwongen bedragen aan de bende en verder wordt er geld binnen gehaald met criminele zaken. Zo is Jonathan, een andere bezoeker, volledig afhankelijk van de inkomsten van zijn vrouw, omdat hij ‘uit’ de bende is, maar wel nog een flinke tijd te gaan heeft om tatoeages te laten verwijderen en zo dus nergens werk vindt.

Enkele jaren geleden werd Aminco opgedragen drie mensen te vermoorden. Hij weigerde en werd zo uit de wijk gegooid. Hij vluchtte naar een zus in Guatemala en bleef daar twee jaar. Nu verblijft hij in een Christelijk rehabilitatie centrum, van dezelfde kerk als waar zijn moeder naartoe gaat. Hier krijgt hij onderdak en financiële steun voor onder andere deze behandelingen. Wanneer hij de straat op gaat voelt hij nog altijd de dreiging dat iemand hem herkent en vervolgens zal vermoorden. Hij heeft een stuk of drie persoonlijke tatoeages (en laat me de naam van een vriendin die hij al 6 jaar niet meer gezien heeft op de binnenkant van zijn lip zien) en de rest zijn beelden van de bende.

Stedelijke bendes onderscheiden zich in El Salvador met tatoeages. De regering heeft een wet aangenomen waardoor het hebben van een tatoeage en het lid zijn van de bende al een misdaad an sich is. Zo kan iedereen die een tatoeage heeft (en zich begeeft in de wijken van de bendes) te allen tijde opgepakt worden.

Drs. Marloes Verhoeven
Program Coordinator El Salvador
Photographer
http://marloesverhoeven.carbonmade.com/
www.caramundo.org

In stock:
- 16 pictures Women’s prison Sesuntepeque
- 16 pictures Adios Tatuajes

Geschreven door Marloes Verhoeven

Blog this!
Bookmark on Delicious
Recommend on Facebook
Tip on Hyves
Share on Linkedin
Share on technorati
Tweet about it
Print for later
Bookmark in Browser

Comments

2 Responses to “Marloes Verhoeven: Lost in Prison”

Machelle Loston
december 23rd, 2010 @ 21:33

Hello I thought i had seen this website before… This guy made a exact copy of your site. Or maybe this is also your site? http://www.autotraffic-avalanche.org
admin
december 24th, 2010 @ 08:12

Hello Machelle,

Yes it has been taken from Updaid, the same maker. Updaid is ending. The author of the articles has been informed, of course.

Regards, NL-Aid