Ter gelegenheid van de Wereldwijde Dag voor Toegankelijkheid introduceert Het Nationale Theater vandaag een innovatieve theaterbril. Deze LiveText-bril voorziet voorstellingen van ondertitels en maakt ze daarmee toegankelijk voor doven, slechthorenden en mensen die geen Nederlands of Engels spreken.

Deze speciale bril vangt het geluid (gesproken woord of zang) op via microfoons van elke afzonderlijke acteur en stuurt dit door naar een audiosysteem. Vervolgens zet speciale software deze audio in real-time om in tekst, die al dan niet vertaald wordt, en stuurt deze direct naar de slimme bril in het publiek. Gebruikers zien de tekst op dezelfde afstand als de acteurs op het podium.

De vertaalfunctie ondersteunt maar liefst 223 talen, inclusief talen met afwijkende schrijfrichtingen en tekensystemen, wat de bril bijzonder geschikt maakt voor internationaal publiek. Traditionele boventiteling bij voorstellingen is vaak beperkt tot Nederlands en Engels. Een ander voordeel van deze bril is de kostenbesparing, omdat er geen technicus nodig is om de teksten tijdens de voorstelling door te klikken.

De bril maakt deel uit van het project HNTonbeperkt, waarmee Het Nationale Theater streeft naar het toegankelijker maken van theater voor een breed publiek, inclusief mensen met een beperking. Naast de bril zijn er ook tolken Nederlandse gebarentaal, audiodescripties en prikkelarme voorstellingen beschikbaar. Het concept van de bril is ontwikkeld door Het Nationale Theater in samenwerking met partner XRAI, gebaseerd op Dante-technologie.

Afgelopen zaterdag kreeg Theaterkrant de gelegenheid om de bril te testen tijdens de voorstelling Moeder Courage in de Schouwburg Amstelveen. Deze voorstelling bleek ideaal voor een test vanwege de combinatie van zang en spel en de verschillende dubbelrollen. De ondertiteling in de bril toont verschillende kleuren voor elke zender/acteur, zodat duidelijk is wie er spreekt, en vermeldt de rol die bij de gesproken tekst hoort.

LEES  Ontdek de Topkeuzes van Drie Jury’s: Highlights van het Nederlands Theater Festival!

De bril lijkt op een 3D-bril zoals je die in de bioscoop krijgt, compleet met een kabel naar een apparaatje dat op een smartphone lijkt. Via dit apparaatje kan de drager verschillende instellingen aanpassen, zoals de tekstpositie fixeren, taalvoorkeuren instellen en de ondertiteling boven of onder plaatsen.

Andere instellingen omvatten het aantal tekstregels, lettergrootte en de projectieafstand van de tekst. Dit laatste is handig om de ogen rust te geven, aangezien men niet constant hoeft scherp te stellen tussen de tekst en de voorstelling. De helderheid van de tekst kan aangepast worden met een knopje op de bril.

Cees Debets, directeur van Het Nationale Theater, ziet de bril als een belangrijke stap naar meer toegankelijkheid in de theaterwereld. Het theater is van plan de kennis over deze innovatieve bril te delen met andere theaters en producenten om theaterervaringen wereldwijd toegankelijker te maken.

Het brein achter dit project zijn geluidstechnicus Ivo Pas en marketing- en developmentmanager Monique Rutten. Zij hebben het concept zes jaar geleden bedacht, gedreven door de mogelijkheden van HNTonbeperkt en de internationale gemeenschap in Den Haag. Ondanks onderbrekingen door covid en technische uitdagingen, wordt er nu al enkele jaren getest met publiek.

Ondanks dat de bril nog in de testfase verkeert en er kleine mankementen zijn, zoals problemen met het verwerken van zang, zijn de ontwikkelaars actief bezig met verbeteringen. Tijdens het Holland Festival zal een demoversie getest worden en de bril wordt verwacht in het najaar breder beschikbaar te zijn.