Ontdekking: Twee derde van topbedrijven negeert wetenschappelijke kennis!

Op verzoek van InnovationQuarter, de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland, heeft Berenschot onderzoek gedaan naar het gebruik van wetenschappelijk onderzoek door de snelstgroeiende Nederlandse bedrijven. De basis voor dit onderzoek was de ECE Top 250 (pdf), een jaarlijkse lijst van bedrijven die het snelst groeien qua aantal werknemers.

De onderzoekers wilden met dit onderzoek een duidelijk beeld schetsen van de stand van zaken rond kennisvalorisatie in Nederland. Dit betreft het proces waarbij kennis wordt omgezet in toegevoegde waarde buiten het wetenschappelijke veld. Hoe kunnen we wetenschappelijke kennis effectief omzetten in economische en maatschappelijke waarde?

8 procent van de groeibedrijven is een spin-off

Deze kennis komt voornamelijk van startups en scale-ups die uitgroeien tot grote bedrijven dankzij een patent of onderzoek afkomstig van technische universiteiten, biotechnologie-instituten zoals de Universiteit Leiden of TNO. Wat blijkt? Van de bijna 750 bedrijven die tussen 2020 en 2024 op de ECE Top 250-lijst stonden, is slechts 8 procent begonnen als een spin-off.

Dit is een directe manier waarop bijvoorbeeld voormalige studenten of onderzoekers de stap naar het ondernemerschap zetten, of waarbij universiteiten samen met investeerders aan venture building doen om veelbelovende technologie op de markt te brengen.

Voor het grootste deel komen de spin-offs van universiteiten, maar ook spin-outs zoals Robin Radar, LeydenJar en Nearfield Instruments van TNO worden genoemd.

Spin-offs en spin-outs zijn voornamelijk te vinden in sectoren zoals Health, Pharma en Biotech, Industrial Tech en Business & Information Services. In andere sectoren zoals Food & Beverages en Finance zijn ze veel minder of niet aanwezig.

34 procent maakt gebruik van valorisatie

Ongeveer een derde van de bedrijven (34 procent) gebruikt wetenschappelijke kennis om hun producten of diensten te ontwikkelen en haalt dus op verschillende manieren kennis binnen. Het rapport identificeert meerdere paden naar valorisatie naast het starten met patenten en licenties. De meest populaire methode is samenwerkingsprojecten met universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstituten, zoals gezamenlijke labs of publiek-private partnerschappen. Maar liefst 17 procent van de groeibedrijven is hierbij betrokken, 8 procent werkt samen met hogescholen en nog eens 5 procent heeft connecties met TNO of andere onderzoeksinstellingen.

Werving van universiteitsafgestudeerden is populair

Een andere veelgebruikte methode voor het binnenhalen van kennis is het aannemen van pas afgestudeerden van universiteiten, waar 13 procent van de bedrijven actief in is. Softwarebedrijven werven vaker personeel van hogescholen om hun R&D-afdeling te versterken.

Verder noemt het rapport het uitwisselen van knowhow via wetenschappelijke communicatie en publicaties als een valorisatieroute waar 16 procent van de bedrijven voordeel uit haalt. Minder vaak ontwikkelen de snelgroeiende bedrijven kennis via contractonderzoek of consultancy, met kennisinstellingen als leveranciers.

Eerst groei, dan valorisatie

De jongste bedrijven houden zich volgens de onderzoekers nog nauwelijks bezig met kennisvalorisatie. ‘Bedrijven hebben een bepaalde mate van volwassenheid (5-6 jaar) nodig om te valoriseren. We kunnen dus concluderen: eerst groei, dan valorisatie.’

Het rapport geeft geen uitspraak over het belang van wetenschappelijk onderzoek voor het succes van deze snelgroeiende bedrijven. ‘Valorisatie is geen voorwaarde voor groei, maar kan een versnellende factor zijn.’

Idee: een nationaal tech transfer office

Hoewel de Nederlandse overheid flink investeert in wetenschappelijk onderzoek, zou er meer gedaan kunnen worden om ervoor te zorgen dat deze investeringen meer rendement opleveren, suggereert het rapport. Enkele voorgestelde ideeën zijn:

• Onderzoekers zouden al bij het indienen van hun onderzoeksaanvraag moeten aangeven hoe zij van plan zijn hun onderzoek te valoriseren en welk rendement zij verwachten. Ook bij tussentijdse en eindrapportages zou hierop gefocust moeten worden.
• Kennisinstellingen zouden actiever moeten zoeken naar de juiste manieren om onderzoek te valoriseren en zouden moeten onderzoeken welke bedrijven op welke manieren gebruik maken van hun kennis of afgestudeerden.
• Alle instellingen beschikken over een technology transfer office dat de zakelijke kant van vooral patenten beheert. Het rapport beveelt een centraal ‘Technology Transfer Support Office’ aan, waar experts samenwerken met onderzoekers om de valorisatiepotentie te bespreken.