Europese Miljarden Stroom naar VS: Wie zijn Trumps Grootste Bondgenoten?

De Europese toegeeflijkheid jegens Donald Trump tot nu toe heeft weinig effect gehad. De invoerheffingen zijn een vaststaand feit, tot aan keukenkastjes toe. Bedrijven die deze kosten willen vermijden, worden gedwongen om in de VS te produceren. Het is een eenvoudige logica, maar de gevolgen beginnen steeds duidelijker te worden.

Europese bedrijven beginnen meer te investeren in productiefaciliteiten in Amerika. Elke nieuwe fabriek die zich in de VS vestigt, betekent een fabriek minder in Europa. Het kan zelfs leiden tot de sluiting van Europese fabrieken. Dit heeft een domino-effect: onderzoek en ontwikkeling, vernieuwing van faciliteiten, werkgelegenheid bij toeleveranciers, dit alles komt in het geding.

Voor MT/Sprout hebben we een lijst samengesteld van de grootste ‘pleasers’ van Trump. Het is geen complete lijst, maar stuk voor stuk verwijzen deze bedrijven naar het Amerikaanse beleid. En dat zijn er al genoeg. Ze staan echter nog ver verwijderd van de absolute nummer één in deze rangschikking.

#1 De Europese Commissie

‘De Europese Unie is gecreëerd om de Verenigde Staten te benadelen’, aldus Trump bij zijn aantreden als president. Hij heeft dit snel omgekeerd. Brussel heeft inmiddels hogere invoertarieven geaccepteerd en die op Amerikaanse producten verlaagd. Ook is er versoepeling in de klimaatwetgeving en technologieregulering gekomen.

Dit zijn concessies met een bijna Bijbelse inslag: als iemand je slaat, bied dan de andere wang aan. Europa heeft zelfs vrijwillig toegezegd om 600 miljard dollar te investeren in de Amerikaanse economie en voor 750 miljard dollar aan energie te importeren. Daarmee kan Trump goed thuiskomen.

De deal is bedoeld om in de gunst te komen, want die 600 miljard moet van Europese bedrijven komen, iets waar Brussel geen controle over heeft. Voor de beloofde import van meer Amerikaans gas (LNG) heeft Europa niet voldoende terminals en opslagcapaciteiten.

Er is een alternatief

De grootste pleaser van Trump blijkt de Europese Commissie te zijn, die diep buigt om de trans-Atlantische handelsrelatie, de grootste ter wereld met een waarde van 1,6 biljoen dollar, te behouden.

Dit bedrag is niet gemakkelijk te vervangen door een India of China, zoals de denktank Groupe d’études géopolitiques uitlegt in het rapport How Should Europe Respond to King Donald?.

Toch bestaat er een alternatief voor het verlies dat zou ontstaan als de relatie met de VS verstoord raakt: een sterkere interne Europese markt. De export naar de VS draagt slechts 3 procent bij aan het Europese bbp. Hoewel dit een groot bedrag is, namelijk 532 miljard aan goederen vorig jaar, is het beheersbaar.

Europa moet vertrouwen hebben in zijn budgettaire ruimte en handelsinstrumenten ‘om stand te houden tegenover de Verenigde Staten’.

#2 De bloeiende farmaceutische industrie

Trump dreigt met invoerheffingen van 100 tot zelfs 200 procent op geneesmiddelen die van buiten de VS komen. De Zwitserse farmaceut Roche is er snel bij dit voorjaar. Het bedrijf zal de komende vijf jaar 50 miljard dollar investeren in de VS.

Dit omvat nieuwe R&D-locaties, fabrieken en uitbreidingen in onder meer Californië, Indiana, Massachusetts en Pennsylvania, waarbij 12.000 banen worden gecreëerd. CEO Thomas Schinecker zegt dat dit geen onderwerping is aan Trump, maar ‘een bevestiging’ van de 110-jarige aanwezigheid in de VS.

In hetzelfde persbericht staat ook dat Roche ‘meer geneesmiddelen uit de VS zal exporteren dan importeren’ zodra de productiecapaciteit is uitgebreid. Dit is een duidelijke verwijzing naar hoe invoerheffingen kunnen worden omzeild.

De echo van Trump

Het Zweeds/Britse AstraZeneca kondigt deze zomer een investering van 50 miljard dollar aan in de VS. Tegen 2030 hoopt het bedrijf 50 procent van de omzet uit de VS te halen. De investering omvat het bouwen en uitbreiden van R&D-locaties, en het bouwen en uitbreiden van nieuwe fabrieken.

De hoeksteen, aldus het persbericht, is een nieuwe fabriek voor geneesmiddelen tegen chronische ziekten in Virginia. Deze kost miljarden, meteen de grootste investering van het bedrijf in een productiefaciliteit tot nu toe. Howard Lutnick, US Secretary of Commerce, wordt in het persbericht ongehinderd aan het woord gelaten. Hij echoot Trump, wie anders.

‘Al tientallen jaren zijn Amerikanen afhankelijk van buitenlandse leveringen van belangrijke farmaceutische producten. President Trump en het nieuwe tariefbeleid van ons land zijn erop gericht om een einde te maken aan deze structurele zwakte.’

‘We zijn er trots op dat AstraZeneca heeft besloten om een aanzienlijk deel van de farmaceutische productie naar ons land te halen. Deze historische investering levert tienduizenden banen op in de VS en zorgt ervoor dat medicijnen die in ons land worden verkocht, ook hier worden geproduceerd.’

Vijf fabrieken met een upgrade

Het Britse GSK kondigde half september aan om minstens 30 miljard dollar in de VS te investeren. De centen gaan de komende vijf jaar naar onderzoek en ontwikkeling en naar het verbeteren van de supply chain.

In Pennsylvania start volgend jaar de bouw van een gloednieuwe fabriek voor geneesmiddelen tegen luchtwegenaandoeningen en kanker. Vijf fabrieken krijgen een upgrade met digitale technologie. Het bedrijf zegt in het persbericht ‘producten voor de VS te willen maken in de VS’. Dat klinkt opnieuw als een Trump-echo.

De Nederlandse outsider: Philips

Philips investeert jaarlijks al 900 miljoen dollar aan onderzoek en ontwikkeling in de VS. Daar komt in augustus 150 miljoen dollar extra bij. Dit voor onder meer het uitbreiden van een fabriek in Pennsylvania voor AI-gestuurde echografiesystemen.

‘De voorgestelde uitbreiding van onze productiefaciliteiten is een bewijs van onze grote betrokkenheid bij de Amerikaanse regio’, tekent BNR op van Jeff DiLullo, bestuurder van Philips Noord-Amerika. Op Fox Business, de favoriete tv-zender van Trump, prijst hij vervolgens het ‘zeer vriendelijke klimaat’ binnen de huidige Amerikaanse overheid.

#3 De worstelende Europese auto-industrie

Trump heeft de importheffingen van 27,5 procent op het invoeren van Europese auto’s en auto-onderdelen eind vorige maand verlaagd naar 15 procent. Ze gaan met terugwerkende kracht in op 1 augustus. Daar staat tegenover dat Europa geen importheffingen rekent op industriële goederen uit de VS en de heffing op Amerikaanse auto’s verlaagt naar 0 procent.

De Europese auto-industrie schreeuwt dan wel moord en brand, maar kennelijk is er wel genoeg poen om miljarden te investeren in de VS. Stellantis, het moederbedrijf van bekende automerken zoals Citroën, Fiat, Opel, Peugeot en Jeep, kondigt half oktober aan om de productie in de VS te verhogen met 50 procent.

De komende vier jaar komen er nieuwe fabrieken bij in Illinois, Ohio, Michigan en Indiana. Dat levert 5.000 banen op. Het is met 13 miljard dollar de grootste investering ooit in het 100-jarig bestaan. ‘Succes in Amerika is niet alleen goed voor Stellantis in de VS, maar maakt ons overal sterker’, verklaart ceo Antiono Filosa.

Massaontslagen vs miljarden

Volkswagen, dat worstelt met massaontslagen en productiestops in Duitsland, is begin september met de Amerikaanse regering verregaand in gesprek over substantiële investeringen. Er wordt onder meer gedacht aan een nieuwe Audi- en Porschefabriek.

Dit bovenop de investering van 2 miljard dollar in een nieuwe batterijenfabriek in South Carolina. Topman Oliver Blume liet al eerder weten bereid te zijn 10 miljard dollar te investeren in de VS in ruil voor 10 miljard korting op de importheffingen.

Mercedes voelt zich Amerikaans

BMW zet in augustus dan toch door met een investering van 1,7 miljard dollar in South Carolina. Een belofte die al in 2022 gemaakt is, maar niet van de grond kwam. Nu lukt het plotseling wel. Daarvan gaat 1 miljard naar het vernieuwen van een bestaande fabriek, de rest naar een nieuwe assemblagefabriek voor batterijen.

De Duitse autobouwer reageert hiermee op de druk van het Witte Huis. BMW zou te veel onderdelen importeren, vindt de Amerikaanse handelsadviseur Peter Navarro. Het World Economic Magazine noteert wat hij tegen de autobouwer zou hebben gezegd. ‘Het model van BMW om Duitse motoren in South Carolina te assembleren, werkt niet voor Amerika’.

‘Mercedes-Benz is ook een Amerikaans bedrijf’, zegt ceo Ola Källenius kruiperig tegen Fox Business. ‘Ja, ons hoofdkantoor is gevestigd in Duitsland en onze Europese wortels liggen daar, maar we voelen ons Amerikaans.’ Daarbij kondigt hij ook aan dat het bedrijf van plan is om de komende jaren nog meer in de VS te investeren.

#4 Diverse energiebedrijven

Trump is een klimaatontkenner. Hij moet dus niets van klimaatregelen hebben. Diverse windparken, zelfs die in aanbouw, worden gewoon geblokkeerd. Zijn motto is drill baby, drill.

Meer olie en gas oppompen en de prijzen voor fossiele brandstoffen laag houden. Dat heeft impact op de olie- en gassector, maar ook op bedrijven die met de energietransitie bezig zijn.

Het Duitse Siemens geeft zijn investeringen in de VS in maart een boost van 10 miljard dollar. Daarbij horen twee gloednieuwe fabrieken in Texas en Californië, een investering van 285 miljoen dollar, die 900 banen zal opleveren. ‘Wij geloven in de innovatie en kracht van de Amerikaanse industrie’, ronkt het persbericht.

Schneider Electric, een Franse speler, investeert 700 miljoen dollar tussen nu en 2027 in de VS. Het is ook de grootste investering in de 135-jarige aanwezigheid op dat continent. Daarvoor worden onder meer een nieuw laboratorium voor onderzoek naar stroomdistributie, een nieuw innovatiecentrum in Texas en een roboticacentrum geopend in North Carolina.

Duurzame initiatieven geschrapt

Het eveneens Franse TotalEnergies wil meer gas exploiteren in de VS. Eind september wordt de energiegigant voor de helft (49 procent) eigenaar van een gasexploitatie in Oklahoma. Tegelijk verkoopt het bedrijf de helft van zijn Noord-Amerikaanse zonne-energieportefeuille voor 950 miljoen dollar aan investeringsmaatschappij KKR.

BP zegt gewoon hardop tegen Bloomberg dat de ingeslagen duurzame weg onder het bewind van Trump ‘niet levensvatbaar’ is. Daarom kondigt het afgelopen woensdag aan om met het Beacon-windpark te stoppen. Daar gaat de duurzame energie voor een miljoen Amerikaanse huishoudens.

Wel investeert het Britse bedrijf eind september 5 miljard dollar in het oppompen van meer olie in het Amerikaanse deel van de Golf van Mexico. Het nieuwe Tiber-Guadalupe-platform is in staat om 80.000 vaten olie per dag te produceren. De plannen voor een nieuwe biobrandstoffabriek in Nederland worden daarentegen opgeborgen.

De outsider met boter op het hoofd

Het Britse Shell klaagt hardop over het blokkeren van diverse windprojecten in de VS. Onzekerheid over de regelgeving is ‘zeer schadelijk’ voor het klimaat, zegt president van Shell USA Colette Hirstius tegen de Financial Times. Daarmee bedoelt ze het investeringsklimaat.

Shell heeft namelijk boter op het hoofd. Het bedrijf is de grootste olieproducent in de Golf van Mexico. Het investeert elk jaar 10 miljard dollar in de VS. Dat is het meest van alle landen waarin het actief is. In Nederland worden ondertussen duurzame investeringen teruggedraaid. Zo heeft Shell net de grootste biobrandstoffenfabriek van Europa in Rotterdam geschrapt.