Ontdek Heinekens Wonderlab: Van Calorievrij Bier tot Gezonde Fermentatiedrankjes!

In het Dr. H.P. Heineken Centre, het nieuwe R&D-centrum, hangt een lucht van schoonmaakmiddel. Het bedrijf is bezig met de laatste voorbereidingen voor de officiële opening op woensdagmiddag 11 juni, waarbij de Heineken-familie en de koning aanwezig zullen zijn. Een dag eerder wordt nog hard gewerkt aan de details.

Het podium voor de grote onthulling is net opgezet, de flessengroene banners zijn opgehangen en het geluidssysteem wordt getest.

Het nieuwe innovatiecentrum, dat bijna 9000 vierkante meter beslaat, ligt in de Barrepolder aan de rand van Zoeterwoude en wordt via een loopbrug verbonden met de nabijgelegen brouwerij. Heineken doet hier al sinds 1971 onderzoek in een testlaboratorium aan het begin van het terrein, maar dat was toe aan een vernieuwing.

‘Het oude gebouw voldeed ook niet meer aan de huidige duurzaamheidsnormen’, aldus Hubert te Braake, de wereldwijde R&D directeur van Heineken. ‘Het is tenslotte meer dan vijftig jaar oud.’ In het nieuwe centrum is dus 45 miljoen euro geïnvesteerd.

Brouwen in de polder

Volgens Te Braake was het een logische keuze om in de Barrepolder te blijven. Zoeterwoude is niet alleen de grootste brouwerij van Heineken, maar ook de grootste van zijn soort in Europa. Jaarlijks worden hier en in Den Bosch ongeveer 15 miljoen hectoliter bier gebotteld.

Bovendien beschikt het bedrijf in Zoeterwoude over een pilot-faciliteit naast de brouwerij waar innovaties direct op kleine schaal getest kunnen worden.

Te Braake wijst ook op de gunstige locatie nabij Schiphol en Delft, in het bijzonder de TU Delft, waarmee Heineken nauw samenwerkt. ‘We werken ook samen met universiteiten in Wageningen, Groningen en Nijmegen en internationaal met onder andere University College Cork in Ierland en universiteiten in Zuid-Afrika en Mexico’, voegt hij toe.

De samenwerking met TU Delft focust zich op biotechnologisch onderzoek, met name op fermentatietechnologieën die essentieel zijn voor het brouwproces. Heineken heeft zelfs een eigen lab op de universiteit, waar jaarlijks ongeveer 600.000 euro naartoe gaat. Veel studenten die hier werken, starten hun carrière bij Heineken.

Type A-gist

Er wordt niet getornd aan één specifieke gistsoort: het zogenaamde type-A gist, dat Heineken-pils zijn unieke smaak geeft. Deze gist wordt in Zoeterwoude bewaard bij ongeveer –80 graden in twee gouden vriezers die alarm slaan als ze te lang open blijven.

Bier wordt geproduceerd met vier hoofdingrediënten: mout (zoals van gerst, rijst of maïs), water, hop en gist. Door mout in water op te lossen komt zetmeel vrij, wat resulteert in ‘wort’, een suikerrijke stof. Deze suikers worden door vergisting omgezet in alcohol en koolzuurgas. Heineken heeft meer dan 300 bier- en cidermerken in zijn assortiment en breidt dit continu uit.

‘Consumenten vragen om nieuwe speciaalbieren en om alcoholvrij bier’, zegt Jack Pronk, professor en afdelingshoofd biotechnologie aan de TU Delft. ‘Voor al deze brouwmethoden en smaken moet je de gist goed begrijpen.’

De bezoekers krijgen deze dinsdagmiddag een voorproefje van de bierinnovaties uit het lab: een proefglas van Heineken 0.0 Ultimate. Dit bier bevat geen alcohol, calorieën of suiker, in tegenstelling tot een gewoon flesje Heineken 0.0, dat 69 calorieën bevat. Het product wordt momenteel in de Verenigde Staten getest.

Innovatie is essentieel

In een snel veranderende markt zijn dergelijke innovaties cruciaal. De biermarkt in Nederland is vergeleken met 2018 met 10% gekrompen, aldus Heineken tijdens cao-onderhandelingen vorig jaar, in een document in bezit van het FD.

Op zo’n grote daling kan zeker geïnnoveerd worden, zegt Te Braake. ‘Het duurt alleen even voordat innovaties door consumenten worden omarmd. Maar we zijn sterk in de categorieën zonder alcohol en ik ben ervan overtuigd dat we daar nog veel meer kunnen bereiken.’

De eerste tekenen zijn al zichtbaar: Heineken 0.0 zag een groei van 10% in 2024, blijkt uit de meest recente jaarcijfers. Alcoholvrij wordt gezien als een belangrijke groeimotor voor het bedrijf, en ook andere merken in het portfolio zijn beschikbaar in een 0.0-variant. Te Braake: ‘De alcoholvrije versie van Texels Skuumkoppe doet het bijvoorbeeld heel goed.’

Alcoholvrij bier is niet de enige troef van de brouwer. Tijdens een rondleiding door de laboratoria wordt gehint op tests met gefermenteerde frisdranken die – geheel van deze tijd – ‘bepaalde gezondheidsvoordelen’ zouden bieden. Details blijven echter uit. Te Braake: ‘Daar kan ik verder niets over zeggen.’

Bedrijfsleven als ‘oplossingenmachine’

De keuze om het nieuwe innovatiecentrum in Zoeterwoude te plaatsen, maakt ook deel uit van de strategie om Heineken sterker als Nederlands merk te positioneren. Het concern heeft de afgelopen jaren ongeveer 4% marktaandeel verloren op de Nederlandse markt, volgens het FD. Dat zou nu rond de 38% liggen, terwijl dat tien jaar geleden nog 42% was.

Heineken heeft aan de sociale partners gemeld dat de trend van marktaandeelverlies in Nederland ‘voor het eerst in jaren is gestopt’.

Over de ontwikkeling van het marktaandeel kan Te Braake niets zeggen (‘daar heb ik geen zicht op’), maar Heineken laat weten hier niet op landelijk niveau over te communiceren. Wel benadrukt de R&D-directeur dat Heineken met de keuze voor de Barrepolder zijn ‘erfgoed’ nadrukkelijk omarmt. Het innovatiecentrum is vernoemd naar de tweede directeur van het bedrijf, de scheikundige Henry Pierre Heineken, die een grote rol speelde in de verbetering van de bierkwaliteit en daarmee de weg vrijmaakte voor internationale expansie.

Ceo Dolf van den Brink benadrukte onlangs in een lezing voor de FD Henri Sijthoff Prijs de rol van het bedrijfsleven als ‘oplossingenmachine’. Voor de nodige transities zijn innovatief vermogen en investeringskracht essentieel, stelde hij. Het bedrijfsleven speelt hierin een cruciale rol, bijvoorbeeld door te investeren in de groene transitie en in innovatie.

In het R&D-centrum in Zoeterwoude worden niet alleen nieuwe biertjes ontwikkeld. Heineken heeft veel warmte nodig om bier te brouwen; het bedrijf wil de brouwerijen in Nederland in 2027 op hernieuwbare energie laten draaien, maar onderzoekt ook of het proces sneller of minder energie-intensief kan.

Een van de stappen in het brouwproces is bijvoorbeeld het koken van het wort, legt Te Braake uit. ‘Wij onderzoeken: is daar winst te behalen?’ Hij lacht: ‘Dat het wort aan de kook wordt gebracht, is trouwens direct de reden dat bier vroeger gezonder was dan water.’